آبسه دندان کودکان در واقع تجمعی از چرک است که برای جاهایی که عفونت وجود دارد، رخ می‌دهد. به آبسه‌ای که در انتهای دندان تشکیل شده، پری اپیکال و به آبسه تشکیل شده در لثه، پریودنتال گفته می‌شود. البته باید دانست که آبسه دندان کودکان نیز توسط باکتری های داخل دهان ایجاد می‌شود.
اگر دندان کودک ترک و یا حفره ای داشته باشد در این وضعیت باکتری ها می‌توانند وارد دندان کودک شوند. این نوع از حفره‌های دندانی نیز به دلیل عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و رژیم غذایی نامناسب برای کودکان ایجاد می‌شوند و ترک های دندانی کودکان نیر اغلب به دلیل آسیب دیدگی دندان‌های آن ها ایجاد می‌شوند.
آبسه می‌تواند باعث قرمزی یا تورم صورت شود و لثه ها ممکن است براق ، متورم و قرمز به نظر برسند. ممکن است کودک از بوی بد دهان خود شکایت کند، یا اینکه اطرافیان او متوجه شوند که دهان او بوی بدی می‌دهد.
انواع آبسه دندان در کودکان
آبسه دندان معمولا به دو صورت آبسه پریودنتال (آبسه لثه) و آبسه پری اپیکال (آبسه ریشه دندان) رخ می‌دهد که در ادامه هر کدام از آن ها را کامل برای شما شرح می‌دهیم:
آبسه لثه ای (پریودنتال)
این نوع از عفونت معمولا بر اثر عفونت در لثه‌ای که در فاصله میان دندان کودک قرار دارد به وجود می‌آید. آبسه لثه‌ای عفونت باکتریایی است و در واقع باعث می‌شود که لثه و بافت نگهدارنده ریشه دندان دچار آسیب دیدگی شود. می‌توان گفت که اغلب اوقات هنگامی که مواد غذایی باقی مانده در لابه لای دندان کودک تخلیه نشود، لثه ها دچار عفونت می شود. همچنین اگر آسیب آبسه فقط محدود به لثه ها شود و دندان ها آسیب نبینند، در اصطلاح پزشکی به آن آبسه جینجیوال نیز می‌گویند.
آبسه ریشه دندان (پری اپیکال)
باید گفت که این نوع از آبسه برای کودکان، زمانی ایجاد می‌شود که باکتری به علت پوسیدگی در مینای دندان نفوذ کرده و به ریشه و ناحیه پالپ دندان کودکان برسد.
علائم آبسه دندان کودکان
زمانی که دندان های شیری کودک شما دچار آبسه می‌شود، علائم زیر را مشاهده خواهید کرد که شامل:
- احساس گزگز و درد دندان
- به وجود آمدن قرمزی و تورم در یک طرف دندان در لثه
- احساس درد در ناحیه زیر گوش
- ایجاد تورم در غدد گردن کودک
- ایجاد تورم صورت در نواحی لثه ای که متورم شده است.
- بروز دردی شدید یا تپنده
- حساس شدن دندان به گرما و سرما
- بروز تب برای کودک
- بوی بد دهان در کودک
راه‌های درمان آبسه دندان شیری
البته باید گفت که بهترین نوع درمان، پیشگیری از بیماری است و این مورد برای آبسه دندان کودکان هم به خوبی صادق است.
در یک نگاه کلی می‌توان گفت که، آبسه لثه کودکان را تنها با مراجعه به دندانپزشک می‌توان درمان کرد. در واقع دکتر دندانپزشک کودک، معمولا برای رفع این مشکل لثه کودک را به طور تخصصی جراحی می‌کند. برای این کار دندانپزشک لثه را می‌شکافد و چرک‌هایی که در آن ناحیه از لثه کودک، جمع شده‌اند را تخلیه می‌کند.
گاهی اوقات برای درمان آبسه دندان کودک، دندانپزشک ناچار می‌شود دندان را بکشد. اگر دندان کشیده شود یا چرک آبسه از طریق شکاف لثه تخلیه شود در هر دو صورت پیش از عمل، برای کودک شما بی حسی موضعی انجام خواهد شد. به جز در مواقع خاص، که نیازی به دندانپزشکی کودکان تحت بیهوشی نیست.
برای از بین رفتن کامل عفونت در دهان، دکتر معمولا مصرف یک دوره کامل آنتی بیوتیک مناسب با سن کودک را برای او تجویز می‌کند.
بهداشت آبسه کودک، بهداشت دهانی او را با شستشوی دهان و مسواک زدن فراهم کنید. زیرا این کار باعث می‌شود زخم بهبود یابد و مجددا آبسه تشکیل نشود. البته با توجه به وضعیت قرار گرفتن ریشه‌های دندان، بافت اطراف آن و همچنین سن کودک شما، به کارگیری دو طرح درمانی برای درمان آبسه دندان کودکان نیز پیشنهاد می‌شود.که شامل موارد زیر است:
- پالپوتومی (عصب تاج دندان را بر می‌دارند)
- پاپکتومی (عصب ریشه دندان را بر می‌دارند)
خارج کردن دندان شیری آسیب دیده
اگر بافت های اطراف ریشه‌ی دندان کودک شما آسیب جدی ببیند، باید حتما آن دندان را از دهان کودک خارج کنید زیرا وجود چنین عامل مخربی در دهان کودک شما، آسیب دیدگی‌های خطرناک‌تری را به بار خواهد آورد.
درمان‌های خانگی آبسه دندان کودک
۱- برای کاهش درد کودک، می‌توانید از شربت استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کنید.
۲- می‌توانید از آب نمک با آب گرم استفاده کنید تا هر چه زودتر عفونت از لثه سرباز کند.
۳- استفاده کردن از کمپرس یخ و یا حوله گرم، روی صورت کودک می‌تواند باعث کاهش درد شود.
دندانپزشک کودک ممکن است داروهایی برای معالجه عفونت، درد، تب و قرص‌های فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان برای کودک شما تجویز کند. والدین در این شرایط باید تمام دستورالعمل‌های مربوط به این داروها را دنبال و اجرا کنند.
اگر شما به کودک خود آنتی بیوتیک می‌دهید مطمئن شوید که او تمام داروها را تا روز آخر، برای از بین بردن کامل و همه جانبه عفونت مصرف کند. باید بدانید که حتی اگر کودک شما علامتی ندارد هم باید روند دارو دادن را ادامه دهید. همچنین در ادامه برای بهبودی سریع تر، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را نیز به کودک خود یاد بدهید.
بهتر است که چند بار در روز به مدت ۲۰ دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید. این کار شما باعث کاهش درد و تورم دندان و لثه می‌شود. برای تهیه‌ی کیسه یخ، شما در ابتدا باید مکعب های یخ را در یک کیسه پلاستیکی قرار داده و قسمت بالای آن را مهر و موم کنید. تا آب از آن خارج نشود.
کیسه را قبل از قرار دادن روی پوست کودک داخل یک حوله یا پارچه نازک و خشک بپیچید تا با پوست او تماس مستقیم و آسیب زننده نداشته باشد.
در ادامه نیز شما بهتر است که از کودک خود بخواهید دهانش را با آب نمک گرم بشویید زیرا این موضوع به کاهش تحریک، تورم لثه کودک و درد او، کمک زیادی می‌کند. موضوع مهم این است که شما به کودک خود آموزش دهید که آب نمک را بعد از غرغره ، از دهانش بیرون بریزد و آن را نبلعد.
راه‌های جلوگیری از آبسه دهان کودکان در منزل
همیشه پیشگیری بهترین راه درمانی است.
والدین بهتر است قبل از ابتلا به عفونت لثه در کودکان از این اتفاق پیشگیری کنند تا کودک آن ها مجبور به تحمل درد و ناراحتی این آسیب دهانی نشود. برخی از مواردی که به عنوان بهترین نوع پیشگیری باید استفاده شوند را برای شما آورده ایم که شامل:
مسواک زدن کودک
یکی از بهترین روش های پیشگیری از آبسه لثه کودک این است که کودکان را به مسواک زدن ترغیب کنید تا حداقل دوبار در روز مسواک بزنند و خودتان هم در کنارشان بایستید و نظارت داشته باشید تا درست مسواک زدن را بیاموزند.کشیدن نخ دندان نیز بسیار مهم است.
در این مسیر آموزشی بهداشتی، جایزه دادن به کودک و تشویق کردن او را فراموش نکنید تا با علاقه بیشتری بهداشت دهان و دندان را رعایت کند.
دوری از هرگونه مواد کربوهیدرات
شما نباید به کودک خود مواد خوراکی مثل نوشیدنی‌های قندی، مانند نوشابه و آب‌میوه‌های شیرین شده، بدهید. همچنین اجازه ندهید نوزادان با مکیدن شیشه شیر به خواب روند چون کربوهیدرات موجود در شیر با اسیدهای آب دهان واکنش داده و باعث از بین رفتن مینای دندان و در نتیجه ایجاد پوسیدگی می‌شوند.
چه زمانی به دندانپزشک کودکان خود مراجعه کنیم؟
شایع ترین علامت عفونت و آبسه دندان کودک ، درد است. این درد شدید بوده و می تواند به سمت گوش و گردن کودک هم کشیده شود. همراه با این درد شدید، به علت عفونتی که در بدن ایجاد شده است، بدن کودک دچار تب می‌شود که باید این مورد سریع شناسایی شده و مراحل درمانی آن در اسرع زمان پیگیری شود.
والدین باید در صورت مشاهده تورم در صورت و تب در کودک خود، سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنند. زیرا این عفونت‌ها می‌توانند باعث آسیب و صدمات جبران ناپذیری (مثل صدمه به چشم، بسته شدن راه تنفس کودک و موارد خطرناک‌تر دیگری) شوند.
تا زمانی که منشاء عفونت درمان نشود، حتی با مصرف آنتی بیوتیک، این عفونت به طور کامل از بین نمی‌رود و احتمال بازگشت آبسه وجود خواهد داشت. برای همین باید کودک را نزد متخصص دندانپزشکی کودکان ببرید تا به طور حرفه‌ای هم درمان کودک را انجام دهد و هم از به وجود آمدن حس ترس، وحشت و گریه کودکان در دندانپزشکی، جلوگیری کند.
عدم درمان و توجه نکردن به عفونت و آبسه دهان کودکان چه خطراتی دارد ؟
عدم درمان آبسه دندان در کودکان، نه تنها منجر به آسیب دیدن دندان دائمی می‌شود بلکه اگر نادیده گرفته شود عفونت ایجاد شده در دندان کودک در سراسر نقاط بدنش پخش می‌شود.
آبسه دندان کودک در مراحل اولیه یک بیماری خطرناک محسوب نمی‌شود و به راحتی می‌توان آن را درمان کرد. اما اگر به حال خود رها شود، به علت منتشر شدن عفونت در سراسر بدن کودک، زندگی او به خطر می‌افتد.
آبسه در دندان کودکان تا چه مدت بهبود می‌یابد ؟
به طور کلی روند بهبود آبسه دندان کودک به خود او و مراقبت‌های بهداشتی والدین بستگی دارد. هر چه دستورالعمل‌های مراقبتی را بهتر دنبال کرده و موارد بهداشت دهانی را جدی‌تر بگیرد، بهبود آبسه دندان او سریع‌تر اتفاق می‌افتد.